Protein nedir? Protein tozu ve türleri nelerdir?



Protein tozları, süt, yumurta, et ve soya gibi doğal besinlerin bazı işlemlerden geçirilip toz haline getirilmesi ile oluşturulan doğal besinlerdir. Tüketimi daha kolay ve maliyet açısından daha hesaplı olması protein tozunun yaygınlaşmasını sağlamıştır. Bunun sonucunda kullanan, kullanmayan ya da kullanmayı düşünen birçok kişide soru işaretleri barındırmaktadır. Bu makalemizde protein nedir? protein tozu nedir? nasıl elde edilir? ve protein tozunun türleri incelenmektedir. 


Protein Nedir?  

Proteinler, yaşamın temelini oluşturan uzun amino asit zincirleridir. Proteinler, hücrelerimizin düzgün çalışması için ihtiyaç duydukları büyük moleküllerdir. Sporcuların kas kütlesi elde etmek için ihtiyaç duydukları makro besinlerdir. 

Vücudumuzun yapısı ve işlevi proteinlere bağlıdır. Vücudun hücrelerinin, dokularının ve organlarının düzenlenmesi protein ile gerçekleşmektedir. Kaslar, cilt, kemikler ve insan vücudunun diğer kısımları, enzimler, hormonlar ve antikorlar dahil olmak üzere önemli miktarda protein içerir. Proteinler ayrıca nörotransmiterler olarak çalışır. Kandaki bir oksijen taşıyıcısı olan Hemoglobin, bir proteindir. 

Protein tozlarının 5 farklı türü bulunmaktadır. Bunlar; 

  • Whey proteini
  • Kazein proteini
  • Soya proteini
  • Yumurta proteini
  • Et Proteini

Whey Proteini

Whey proteini sütten peynir yapma işlemi sırasında üretilir ve İnek sütünün %20'si whey proteinidir. Whey proteini bütün esansiyel amino asitleri içeren çok kaliteli bir protein kaynağıdır. Esansiyel amino asitlerin yanı sıra kas kütlesi oluşumunda büyük rol oynayan BCAA (Dallı Zincirli Amino Asit) bakımından da zengindir. Bu nedenle Whey proteinin çok fazla tercih edilmektedir. Bir diğer tercih edilme nedeni ise kana karışma hızıdır. Bu sayede antrenman sonrası kasların protein ihtiyacını maksimum hızda karşılamaktadır. Whey proteinin bir diğer önemli kullanım zamanı ise gece boyunca proteinsiz kalan kasları hızlı bir şekilde beslemek için sabah kalktıktan sonra kullanımıdır. 

Kazein Proteini

Kazein proteini sütte bulunan proteinin yaklaşık %75-%80’ini oluşturmaktadır. Oldukça değerli bir süt proteinidir. Kazein proteini de whey proteinde olduğu gibi tüm esansiyel amino asitleri içeren yüksek kalitede bir protein kaynağıdır. Kazeini whey proteinden ayıran en önemli özelliği ise mideye girdikten sonra, pıhtılaşmaya uğraması ve bu nedenle  vücut tarafından yavaşça sindirilmesidir. Bu özelliği nedeniyle kaslara daha uzun süreli protein desteği sağlamaktadır. Sindirimi daha yavaş olduğu için gece yatmadan önce kullanılmaktadır. Kazein bu şekilde alındığı takdirde gece boyunca kasların proteinsiz kalması önlemektedir. 

Soya Proteini

Soya proteini soya fasulyesinin pullarından elde edilmektedir. Elde edilen bu protein bitkisel  olmasına rağmen tüm esansiyel amino asitleri içermektedir. Soya proteini minimum seviyede yağ içermesine karşın laktoz (süt şekeri)  ve kolesterol içermemektedir. Soya proteinin emilim süreci ise whey proteine göre daha yavaş ama kazein proteinine göre daha hızlıdır. Soya proteini spordan önce ya da hemen sonra kullanılabilmektedir. Soya proteini daha çok veganlar, vejetaryanlar ve süt içeren gıdaları kullanmayanlar tarafından tercih edilmektedir. 

Yumurta Proteini

Yumurta proteini, doğal besinlerden alınabilecek en kaliteli proteinlerden biridir. Beyazında yağ içermemesi bir artı oluştururken aynı zamanda oldukça yüksek derecede protein içermektedir. Sarısında ise vitamin ve vücudun ihtiyacı olan sağlıklı yağları içermektedir. Bunun yanı sıra tüm temel amino asitleri içerir. Yumurta proteinin sindirimi diğerlerine göre daha  kolay ve hızlıdır. Yumurta beyazından alınan protein miktarının neredeyse tamamı vücut tarafından kullanılır. Yumurta proteinin toz şeklinde bulunabileceği gibi besin olarak da tüketilebilmesi açısından sporcular tarafından en çok tercih edilen besindir. 

Et Proteini

Et proteinleri hayvansal proteindir. Et proteini tozu, kırmızı ette bulunan proteinlerin işlenmesi sonucu toz haline getirilmesi ile oluşturulur. Kırmızı et, en yüksek oranda protein ve BCAA içeren en önemli protein kaynağı olarak gösterilmektedir. Diğer protein türlerine göre daha maliyetli olması nedeniyle ülkemizde daha az tercih edilmektedir.